Maltepe Üniversitesi ile İlgili İmaj Çalışması (2013)

Bu bölüm “Türkiye’de Üniversite İmajı: Bazı İstanbul Üniversitelerinde Öğrencilerle Yapılan Niteliksel Çalışma, 2013” adını taşıyan ve daha geniş kapsamlı bir araştırmanın Maltepe Üniversitesi ile ilgili olan verilerinden oluşturulmuştur.

Çalışmanın Amacı ve Yöntemi

Ülkemizde gerek devlet ve gerekse de vakıf üniversitelerinin sayısı hızla artmaktadır. Bu durum üniversite eğitiminin kalitesinin sorgulanmasına yol açmaktadır. Bu denli çok sayıda, üniversitesi ve üniversitelisi olan bir ülkede, Türkiye’de, “üniversite ve üniversitelilere yönelik imaj” ile ilgili çalışmaların sayısı son derece azdır. Konuya özellikle işletmecilik açısından bakılmaktadır. Kuşkusuz bu çalışmalar da zengin ipuçları vermektedir, ancak konunun daha geniş bir perspektiften değerlendirilmesi ve koşulların daha da iyileştirilmesi için kararların alınması ve politikaların geliştirilmesi uygun olacaktır.

Bu araştırma, yukarıda anılan bu geniş perspektifin yalnızca bir parçası olarak İstanbul üniversitelilerinin, üniversitelere ve üniversite öğrencilerine nasıl baktıklarını, toplum içindeki yerlerini nasıl değerlendirdiklerini ve devlet/vakıf üniversiteleri açısından farklılıkların olup olmadığını anlamak, Maltepe Üniversitesi’nin gerek içten gerekse dıştan nasıl algılandığını/değerlendirildiğini ortaya koymak (dolayısıyla üniversitemizin imaj yönetimi için veriler toplamak) ve daha geniş kapsamlı araştırmalara zemin hazırlamak amacı ile yapılmıştır. 

Bugün için Türkiye’de sayıları yaklaşık iki yüze varan üniversitelerin üçte birini vakıf üniversiteleri oluşturmaktadır. İstanbul’da ise, tersine bir durum dikkati çekmektedir: 9 devlet üniversitesine karşılık 37 vakıf üniversitesi bulunmaktadır. Yani, İstanbul’daki toplam üniversiteler arasında, vakıf üniversiteleri yüzde 80 ile ezici bir çoğunluğu oluşturmaktadır. Ancak öğrenci ve öğretim elemanı sayısı açısından ele alındığında, devlet üniversitelerinin üniversite sayısının ötesinde çok yüksek sayıda öğretim elemanı ve öğrenciye sahip oldukları gerçeğini de akıldan çıkarmamak gerekmektedir.

Bu açıdan bakılarak, çalışmanın İstanbul’daki 2 devlet, 2 vakıf üniversitesinde yapılmasına karar verilmiştir. Alınacak yanıtlarda fakülteler ve bölümler arası farklılık olabileceği düşünüldüğünden, seçilecek her üniversitede Hukuk dahil olmak üzere Sosyal Bilimler, Mühendislik ve Doğa Bilimleri ile Tıp Fakültelerinin olmasına özen gösterilmiştir ancak bu anlamda amaca tam olarak ulaşılamamıştır.

İstanbul ve Marmara (devlet) Üniversiteleri çok eski ve köklü bir gelenekten geldiği ve çok sayıda ve çeşitte öğrencileri barındırdığı için; öte yandan Maltepe ve Fatih (vakıf) Üniversitelerinin de farklı sosyo-kültürel yapıda öğrencileri çektikleri düşünüldüğü için seçilmiştir. Maltepe Üniversitesi’nin bir başka seçilme nedeni de, araştırmanın amaçlarından birinin, iç paydaş olarak MÜ öğrencilerinin öğrenim görmekte oldukları kurum ile ilgili algı ve beklentilerinin ortaya konması olmasıdır.

Bu çalışma, B. Akşit’in 2012-13 Bahar Yarıyılında, Fen-Edebiyat Fakültesi 2. Sınıf Sosyoloji öğrencilerine verdiği “Sosyolojide Araştırma Yöntemleri II Dersi” kapsamında, öğrencilerle birlikte yapılmıştır. Araştırmanın verileri, 2013 Mart-Nisan aylarında, dört üniversiteden toplam 206 öğrenci ile görüşülerek toplanmış olup niteliksel araştırma yöntemlerinden odak grup görüşmeleri kullanılmıştır. Yapılan 30 odak grup görüşmesinde kullanılan görüşme çerçevesi–dolayısıyla tartışılan konular- Ek 10’da sunulmaktadır.

Niteliksel araştırmaların doğası gereği, yani temsili bir örneklem üzerinden çalışma yapılmadığı ve standart bir veri toplanmadığı için, ulaşılan bulgularla genellemeler yapmak olası değildir. Bu nedenle, bulguların ihtiyatla değerlendirilmesi ve daha büyük çaplı ve niceliksel araştırmalar için önemli ipuçları olarak dikkate alınması beklenmektedir.

6.7.2. Genel Sonuç ve Öneriler

“Türkiye’de Üniversite İmajı: Bazı İstanbul Üniversitelerinde Öğrencilerle Yapılan Niteliksel Çalışma, 2013” adını taşıyan araştırmanın, Maltepe Üniversitesi ile ilgili olan verilerinden çıkan sonuçlar ve bunlara yönelik öneriler aşağıda sunulmaktadır.

 

  1. MÜ öğrencilerinin çoğu, bölümlere göre farklılık göstermesine karşın, aldıkları eğitimin kalitesi ve öğretim elemanlarının niteliği konusunda olumlu düşünmektedirler. Öğretim elemanı ile öğrenci arasında mesafenin olmadığını ve öğrenci ile çok ilgilenildiği ve öğretim elemanlarının öğrencilere zaman ayırdıklarını; bundan da çok memnun olduklarını belirtmektedirler. Vakıf üniversitesi olmasına karşın, eğitimin zorlayıcı olduğu belirtilmiştir. MÜ için benzer ifadeler, diğer üniversite öğrencilerinden de gelmektedir.

    Öğretim elemanlarının bu ilişkileri ve yaklaşımlarının öneminin farkına varılmalı ve sürdürülmesi ve daha da artırılması için özendirici tedbirler alınarak pekiştirilmelidir.
  1. MÜ öğrencileri, son zamanlarda kampusta artan sosyal aktivitelerin (bahar şenliği, konserler, öğrenci kongresi, vb. gibi) önemine dikkat çekmektedirler. Aynı şekilde, diğer üniversite öğrencileri de, bu tür faaliyetleri, MÜ’nin önemli bir özelliği olarak öne çıkartmaktadırlar.

    Bu tür faaliyetlerin sürdürülmesi ve çeşitlendirilmesi uygun görünmektedir. Özellikle bilimsel aktivitelerde, öğrencilerin katkı ve katılımlarının en üst düzeye çıkartılması için çaba gösterilmesi uygun olacaktır. 
  1. Her iki grup öğrenci de, MÜ’nin İstanbul’daki vakıf üniversiteleri sıralamasında, ortada bir yerde yer aldığı görüşündedir.

    Bu konudaki saptamalar doğrultusunda, birinci sırada yer alan üniversiteler arasına katılmak da, MÜ’nin önemli hedeflerinden biri olmalıdır. “Üniversite”nin anlamını iyi kavrayan, güncel değerleri içselleştiren bir yaklaşımla bunu gerçekleştirmek olasıdır. MÜ’nin bu anlamdaki çabaları da çok önemsenmelidir. Örneğin Bolonya Süreci kapsamında almış olduğu AKTS ve Diploma Eki etiketleri bu çalışmaların önemli bir sonucudur. Maltepe Üniversitesi üst yönetiminin desteklemesi ve tüm çalışanların gayretiyle hayata geçirilmekte olan
  • hareketliliğin özendirilmesi ve ortak dereceler gibi konuları içeren uluslararasılaşma;
  • mezunların istihdam edilebilirliğini artırma;
  • sürekli öz-değerlendirmeyi ve iyileştirmeyi beraberinde getiren kalite güvencesi çalışmaları;
  • yaşam boyu öğrenme ve sosyal boyuta verilen önem ve
  • araştırma için öğretim elemanlarının özendirilmesi gibi çabalar

zaten bu anlamdaki niyeti açıkça ortaya koymaktadır. 

  1. MÜ’nin öğrencilerin yaşamı açısından çok rahat olduğu, okulun içinde öğrenci evlerinin olduğu ve bunun öğrenci için rahatlık sağladığı; üniversitenin dağlık bir alanda kurulu olduğu ve doğayla iç içe olduğu da vurgulanmaktadır. Ayrıca kampus içindeki otelin ve tiyatro salonlarının etkileyici bulunduğu belirtilmektedir. Ancak bazı katılımcılar da, şehir merkezine uzaklığın ve kampusa ulaşımın zorluğundan söz etmekte; bu durumun da, tercih açısından olumsuz bir etki yaptığını ifade etmektedirler.
  1. Devlet üniversitesi öğrencilerinin, genel olarak vakıf üniversitelerinin “başarısız öğrencilerin para karşılığında öğrenim gördükleri bir kurum” olarak bilinmekte olduğu yönünde bir izlenimleri bulunmaktadır. Bununla birlikte, ERASMUS ve Farabi programlarının yarattığı olanakların vakıf üniversitelerinde daha yaygın olmasının, dışarıdan iyi bir izlenim yarattığını ve üniversitenin adının duyulmasında etkili olduğunu söyleyen birçok kişi de mevcuttur.
  1.  Her iki grupta da MÜ’deki bursların yetersizliği ve bu nedenle MÜ’nin daha az tercih edildiği vurgulanmaktadır.
  1.  MÜ öğrencileri de, diğer üniversite öğrencileri de, MÜ’nin dışarıdan pek tanınmadığını, bunun için de fazla gayret gösterilmediğini vurgulamaktadırlar. Duyulduğunu/bilindiğini ifade eden bazı katılımcılar da, MÜ’nin kimi zaman yanlış imaj verdiğini, bu imajın düzeltilmesi gerektiğini belirtmektedirler.

    Diğer vakıf üniversiteleri gibi tanıtımların/reklamların yapılması, özellikle eğitim kadrosunun öne çıkartılması, bilimsel ve anlamlı sosyal faaliyetler hakkında bilgi verilmesi; bunların yanı sıra, çevreci bir yaklaşımla kampüste yaşamanın ve kampus hayatının çekiciliği vurgulanmalıdır. 

    Ulaşım konusunda öğrenci memnuniyetinin artırılması ve bunun tanıtımlara yansıtılması uygun olacaktır. Ayrıca burs oranları artırılmalı ve tanıtımlarda bu husus vurgulanmalıdır.

    Yine tanıtımlarda, uluslararasılaşmaya ve öğrenci hareketliliğine verilen önem öne çıkartılmalıdır.  

 

  1. MÜ öğrencilerince, yabancı dili öğrenmek açısından bazı sıkıntılar olduğu ifade edilmektedir.

    Burada sorun, özellikle öğretim dili Türkçe olan bölüm/programlarda öğrenim görecek öğrenciler için Hazırlık Sınıfının zorunlu olmaması, isteğe bağlı olarak okumaları halinde başarısız olsalar da,  sınıf tekrarı yapmak zorunda olmamaları ve ayrıca ilerleyen sınıflarda da İngilizce derslerinin zorunlu olmamasından (birinci yılda verilen İngilizce I ve İngilizce II dersleri dışında)  kaynaklanmaktadır. Bu kapsamda gerek İngilizce gerekse Türkçe eğitim veren bölüm/programlarda, lisans döneminin her yılında İngilizce derslerinin yer alması, zorunlu gibi görünmektedir. Bu amaçla, program direktörlerinin program çıktılarını yeniden gözden geçirmeleri beklenmelidir.
  1. MÜ öğrencilerince zaman zaman önemli günlük gereksinimlerinin karşılanmasında sıkıntı yaşandığı; kantinin ve yemeklerin hem pahallı olduğu hem de yemek çeşitliliğinin az olduğu dile getirilmektedir.
  1. MÜ öğrencileri, başka vakıf üniversitelerini örnek göstererek kampus içinde çalışarak para kazanmak istediklerini de belirtmektedirler.

    Üniversitemizde zaten var olan bu olanakların sayısının/ çeşidinin artırılması ve en önemlisi de tanıtımının yapılması uygun olacaktır.
  1. Bu çalışmada dikkati çeken en önemli husus, gerek  MÜ öğrencilerinin gerekse de diğer üniversite öğrencilerinin MÜ ile ilgili olarak yaptıkları değerlendirmelerin birbiriyle tutarlı oluşudur.

    Bu durum da, öğrencilerimizin memnuniyet düzeylerini artırmanın, üniversitemizin dışarıda olumlu yönde tanıtılması ve dolayısı ile tercih oranlarının artmasına önemli bir katkıda bulunacaktır.
  1. Son ama önemli bir başka öneri de, bu anlamda araştırmaların sürdürülmesi yönünde yapılmalıdır. Zaten kalite güvencesinin bir gereği olarak yapılacak bu araştırmaların, hem içerik hem de nüfusu ve bölümleri temsil etme açısından daha geniş kapsamlı olması uygun olacaktır. Ayrıca, lisansüstü düzeyde öğrenim görmekte olan öğrencilerin de kapsanmasının, çalışmaları çok daha zenginleştirici bir boyuta taşıyacağına inanılmaktadır.

 

 

T.C. MALTEPE ÜNİVERSİTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ SOSYOLOJİ BÖLÜMÜ (SOS 202)

TÜRKİYE’DE ÜNİVERSİTELERE YÖNELİK İMAJ: BAZI İSTANBUL ÜNİVERSİTELERİNDE ÖĞRENCİLERLE YAPILAN NİTELİKSEL ÇALIŞMA, 2013

ODAK GRUP GÖRÜŞME ÇERÇEVESİ[1]

(Formun güncellenme tarihi: 25 Mart 2013)

 

Tanıtım bilgileri: Hangi üniversitede ve hangi özellikleri (okumakta oldukları bölümler/branşları) taşıyan öğrencilerle görüşme yapıldığı açıkça yazılacaktır.

 

(Tanışma: Geldikleri için teşekkür, hangi kurumdan geldik, kimiz, ne yapmak istiyoruz sorularına yanıt olacak şekilde açıklama yapılacak ve görüşmenin yaklaşık süresi hakkında bilgi verilecektir.)

 

Görüşmenin yapıldığı yer (Hangi kantin? Kimin evi? vb. gibi.):

 

Görüşmenin teybe kaydedilmesini uygun buluyorlar mı? 1. Uygun 2. Uygun değil.      

 

Görüşmenin tarihi:

 

 

Görüşmenin saati ve süresi:

Görüşmeyi yapan ekip üyeleri: Görüşmeyi yürüten (Moderatör):

                                                 Gözlemci(ler):

Aşağıdaki tabloda yer alan sırayla, moderatör ve gözlemci kendilerini tanıtacaklar ve aynı sıra ile her bir katılımcının da kendisini tanıtmaları istenecektir.

 

Sıra

no

Adı[2]

Cinsiyeti[3]

Yaşı

Nerede doğduğu

Ne zamandan beri İstanbul’da yaşadığı

Bölümü

Sınıfı

1

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

4

 

 

 

 

 

 

 

5

 

 

 

 

 

 

 

6

 

 

 

 

 

 

 

7

 

 

 

 

 

 

 

8

 

 

 

 

 

 

 

9

 

 

 

 

 

 

 

10

 

 

 

 

 

 

 

 

Oturma düzeni:

 

Görüşülecek konu başlıkları (ve deşme soruları)              

  1. BÖLÜM: ÜNİVERSİTE VE ÖĞRENCİLERİ
    • Kavram olarak nasıl açıklıyorlar? Üniversitenin fonksiyonları, vb gibi.
    • “İyi üniversite” ne demek? Hangi özellikleri taşımalı? Neden?
  1. Öğretim kadrosu?
  2. Kampüs?
  3. Başka?
  • Toplumda “üniversiteli”ye nasıl bakılıyor? Neden?
  • Siz kendiniz “üniversiteli”ye nasıl bakıyorsunuz?
  • Farklı üniversite öğrencilerinde farklılık var mı? Nasıl? Neden böyle düşünüyorsunuz?
  1. BÖLÜM: TÜRKİYEDEKİ ÜNİVERSİTELER
    • En çok hangileri biliniyor? Neden onlar? Özellikleri neler? Neden en çok onlar biliniyor? (Devlet ve vakıf üniversiteleri ayrı ayrı sorulmalıdır.)
  1. BÖLÜM: İSTANBULDAKİ ÜNİVERSİTELER
    • En çok hangileri biliniyor? Neden onlar? Özellikleri neler? Neden en çok onlar biliniyor? (Devlet ve vakıf üniversiteleri ayrı ayrı sorulmalıdır.)
  1. BÖLÜM: KENDİ BULUNDUĞU ÜNİVERSİTE İLE İLGİLİ İMAJ
    • Kendi üniversitesini kendisi nasıl anlatır? Neden böyle düşünüyor?
  • Kendi üniversitesini, üniversitenin dışındakilerin nasıl gördüğünü düşünüyor? Neden böyle düşünüyor? Dışarıdan nasıl algılanıyor?

Maltepe Üniversitesi öğrencileri ile yapılıyorsa, görüşme burada kesilecektir.

  1. BÖLÜM: MALTEPE ÜNİVERSİTESİ İLE İLGİLİ İMAJ
    • Maltepe Üniversitesini tanıyor mu? Hangi yönleri ile tanıyor? Neden böyle düşünüyor?
  • Maltepe Üniversitesinin başkalarınca, dışarıdan nasıl algılandığını düşünüyor? Neden?
  1. Bu konularda bizimle paylaşmak istediğiniz başka şey var mı? Lütfen söyleyin.

 

TEŞEKKÜR VE AYRILMA

 


[1] ÖNEMLİ NOT: Bu form görüşmeler sırasında akışı sağlamak üzere kullanılacaktır.

[2] Herkes adını söylemek zorunda değildir. Kendisine herhangi başka bir isimle hitap edilmesini isteyebilir.

[3] Özellikle farklı cinslerden oluşan bir grup ise işaretlenecektir.